άνσλους

(γερμ. αnschluss = ένωση). Όρος που δηλώνει, ειδικότερα, την προσάρτηση της Αυστρίας από τη Γερμανία. Την ένωση των δύο χωρών είχαν απαγορεύσει οι νικήτριες δυνάμεις του Α’ Παγκοσμίου πολέμου με τις συνθήκες ειρήνης των Βερσαλιών με τη Γερμανία (άρ. 80) και του Αγίου Γερμανού (άρ. 88) με την Αυστρία, μετά τη διακήρυξη της Αυστριακής Δημοκρατίας (18 Νοεμβρίου 1918) ότι αποτελούσε τμήμα του γερμανικού Ράιχ. Ο πόθος της ένωσης εξακολούθησε ωστόσο να είναι ζωηρός τόσο μεταξύ του πληθυσμού όσο και μεταξύ των κυβερνήσεων των δύο γερμανικών κρατών· το 1931 η Γερμανία και η Αυστρία επιδίωξαν να εφαρμόσουν ένα σχέδιο εξομοίωσης των τελωνειακών και εμπορικών συνθηκών, δηλαδή ένα οικονομικό ά., όπως είχε αποκληθεί το πρώτο εκείνο βήμα προς την πολιτική ένωση. Η αντίθεση όμως των ευρωπαϊκών δυνάμεων, και ιδιαίτερα της Γαλλίας, οδήγησε στη ναυάγηση του σχεδίου. Με την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία (1933) η κατάσταση άλλαξε: δύο από τα μεγαλύτερα αυστριακά κόμματα, το Καθολικό και το Σοσιαλδημοκρατικό, που βρισκόταν στην εξουσία, εξέφρασαν την αντίθεσή τους προς μία αυστρογερμανική ένωση, ταυτόχρονα όμως αυξανόταν και η πίεση του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος και τελικά το Γ’ Ράιχ κατέφυγε στη βία για να πραγματοποιήσει το ά. Η πρώτη εθνικοσοσιαλιστική απόπειρα, το 1934, με τη δολοφονία του καγκελάριου Ντόλφους απέτυχε, εξαιτίας της αντίθεσης κυρίως της Ιταλίας· όμως το 1938 η γερμανοϊταλική προσέγγιση και η αδιαφορία των δυτικών Δυνάμεων ευνόησαν τη δράση των ναζί. Ο νέος καγκελάριος Σούσνιγκ, που είχε προσκληθεί από τον Χίτλερ στο Μπερχτεσγκάντεν στις 12 Φεβρουαρίου, αφού αναγκάστηκε να δεχτεί ως υπουργό Εσωτερικών τον εθνικοσοσιαλιστή Ζάις-Ίνκαρτ, επιχείρησε να υποβάλει την απόφαση για την αυστριακή ανεξαρτησία σε δημοψήφισμα. Ο Χίτλερ, όμως, εκμεταλλεύτηκε την ιταλική ουδετερότητα, την κυβερνητική κρίση στη Γαλλία και την παθητική στάση του Νέβιλ Τσάμπερλαϊν και επέδωσε τελεσίγραφο στην Αυστρία. Ο Σούσνιγκ αναγκάστηκε να παραιτηθεί, ενώ ο Ζάις-Ίνκαρτ σχημάτισε κυβέρνηση και κάλεσε τα γερμανικά στρατεύματα, τα οποία εισέβαλαν στη χώρα τη νύχτα της 11ης προς 12η Μαρτίου, παραμονή του δημοψηφίσματος. Στις 13 Μαρτίου η Αυστρία έγινε γερμανική επαρχία (Ostmark)και στο δημοψήφισμα που ακολούθησε στις 10 Απριλίου ανακοινώθηκε ότι το 99% ψήφισε υπέρ του ά. Παρ’ όλα αυτά, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, αναπτύχθηκε ένα κίνημα αντίστασης κατά του Χίτλερ και ήδη από το 1943 προετοιμαζόταν o σχηματισμός μιας εθνικής κυβέρνησης με σκοπό την εθνική απελευθέρωση. Το παλαιό σχέδιο του άνσλους πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1938, με μια κεραυνοβόλα στρατιωτική κατάληψη της Αυστρίας. Στην ιστορική αυτή φωτογραφία φαίνονται τα πρώτα γερμανικά στρατιωτικά τμήματα καθώς μπαίνουν στο αυστριακό έδαφος, περνώντας τα βαυαρικά σύνορα κοντά στο Κίφερσφελντεν.